در سال ۲۰۲۵، هشت کشف مهم باستان‌شناسی، از کشتی‌های غرق‌شده گرفته تا محوطه‌های مقدس، در حال بازنویسی تاریخ هستند.
مجله اینترنتی باستان شناس : از آرامگاه‌های سلطنتی گمشده و کپسول‌های زمانی زیر آب گرفته تا نیایشگاه‌های اسطوره‌ای یونانی و نقاشی‌های دیواری زنده‌رنگ رومی، سال ۲۰۲۵ تاکنون به یکی از سال‌های شاخص در باستان‌شناسی بدل شده است. این کشفیات در بازه‌ای چند هزار ساله و در قاره‌های مختلف روی داده‌اند.
آنچه در این مقاله می خوانید
- ۱. دره پادشاهان: آرامگاه گمشده تحوتموس دوم
- ۲. نقاشی‌های دیونوسی در پمپئی
- ۳. راز سطل برومزولِ ساتن‌هو حل شد
- ۴. کشف یک بازلیکای باستانی زیر پایتخت بریتانیا
- ۵. نیایشگاه اودیسه
- ۶. احیای نقاشی‌های دیواری رومی در لندن
- ۷. غول‌های باستانی اسکاتلند: تالارهای چوبی کهن‌تر از استون‌هنج
- ۸. کپسول زمانی غرق‌شده در لاشه‌ی یک کشتی رومی
۱. دره پادشاهان: آرامگاه گمشده تحوتموس دوم
در اوایل سال جاری، باستان‌شناسانی که در دره مشهور پادشاهان مصر فعالیت می‌کردند، از کشف احتمالی آرامگاه توتمُس دوم، فرعونی که در فاصله سال‌های ۱۴۹۳ تا ۱۴۷۹ پیش از میلاد سلطنت می‌کرد، خبر دادند. این کشف به‌عنوان نخستین آرامگاه سلطنتی کشف‌شده پس از مقبره توت‌عنخ‌آمون و واپسین آرامگاه سلطنتی ناشناخته از دودمان هجدهم پادشاهی نوین مصر شناخته شد.
محمد اسماعیل خالد، دبیرکل شورای عالی آثار باستانی مصر، این آرامگاه را «یکی از مهم‌ترین اکتشافات باستان‌شناسی سال‌های اخیر» توصیف کرد، چرا که برای نخستین بار لوازم تدفینی این فرعون خاص شناسایی شده‌اند.
۲. نقاشی‌های دیونوسی در پمپئی
حدود یک قرن پیش از نابودی شهر باستانی پمپئی، هنرمندانی، دیوارهای تالار ضیافتی‌ای در این شهر را با صحنه‌ای آیینی آراستند. این فریز که سه دیوار تالار را پوشش می‌دهد، پیروان دیونیسوس، خدای یونانی شراب، باروری، تئاتر و سرمستی آیینی را به تصویر می‌کشد.
این کشف، نگاهی نادر به رمز و رازهای آیین دیونوسی فراهم می‌کند—مناسکی سری که پیروان فرقه دیونیسوس در یونان و روم باستان به آن عمل می‌کردند. جزئیات این آیین‌ها محرمانه نگاه داشته می‌شد و در نهایت به دست فراموشی سپرده شد. شخصیت‌های نقش‌بسته در این فریز استفاده از رقص، موسیقی و مستی برای رسیدن به وجد آیینی را تأیید می‌کنند.
۳. راز سطل برومزولِ ساتن‌هو حل شد
سطلی بیزانسی مربوط به قرن ششم میلادی که به «سطل برومزول» معروف است، در محوطه تدفینی آنگلوساکسون‌ها در ساتن‌هو در ساسکس کشف شده بود. کاربرد اصلی این سطل سال‌ها موجب سردرگمی مورخان بود، تا اینکه کشفی تازه نشان داد که این سطل بعدها به عنوان ظرف سوزاندن جسد مورد استفاده قرار گرفته است. بقایای اسب و شواهدی از توده‌ی سوزاندن جسد در محل تدفین، نشان از آیین تدفین نخبگان دارد. این یافته، درک تازه‌ای از آیین‌های تدفینی و تبادلات فرهنگی در انگلستان قرن ششم به‌دست می‌دهد.
۴. کشف یک بازلیکای باستانی زیر پایتخت بریتانیا
باستان‌شناسان دریافتند که یکی از آسمان‌خراش‌های مرکز لندن بر پایه‌های یک بازلیکای عظیم رومی ساخته شده که قدمت آن به حدود سال‌های ۷۸ تا ۸۴ میلادی بازمی‌گردد. این کشف، از مقیاس و پیچیدگی برنامه‌ریزی شهری در لوندینیوم (لندن رومی) پرده برمی‌دارد. این بازلیکا که یکی از بزرگ‌ترین سازه‌های رومی کشف‌شده در بریتانیاست، احتمالاً به عنوان مرکز اداری برای دادگاه‌ها، تجارت و گردهمایی‌های عمومی در پایتخت بریتانیای رومی عمل می‌کرده است. برنامه‌هایی در دست اجراست تا این محوطه حفظ شده و در قالب نمایشگاهی عمومی در زیرزمین ساختمان امروزی گنجانده شود.
۵. نیایشگاه اودیسه
در جزیره یونانی ایتاکا، باستان‌شناسان ساختاری را شناسایی کرده‌اند که احتمالاً یک نیایشگاه باستانی وقف‌شده به شخصیت افسانه‌ای اودیسه باشد. کاوش‌ها در این مجموعه، که پیش‌تر با عنوان «مدرسه هومر» شناخته می‌شد، منجر به کشف نذورات متنوع و کتیبه‌هایی با نام «اودیسئوس» شد.
علاوه بر این، وجود اشیایی از دوران میسنی تا عصر هلنی نشان می‌دهد که آیین پرستش در این مکان برای قرن‌ها ادامه داشته است. هرچند این مکان وجود واقعی شخصیت اودیسه را اثبات نمی‌کند، اما نشان می‌دهد که اسطوره چگونه در شکل‌دهی به واقعیت در یونان باستان نقش داشته است.
۶. احیای نقاشی‌های دیواری رومی در لندن
در لندن، کارشناسان با صرف زمان بسیار، بیش از ۴۰۰ قطعه شکسته‌ی نقاشی دیواری رومی را به هم متصل کرده و دیواری تزئینی خلق کردند که شامل پرندگان، چنگ، برگ‌های پیچک و یک کتیبه‌ی یونانی با خط گرافیتی است. این نقاشی‌ها که به قرون اول یا دوم میلادی تعلق دارند، احتمالاً دیوارهای یک خانه یا بنای عمومی در لوندینیوم را آراسته بودند. رنگ‌های زنده و ترکیب‌بندی دقیق آن‌ها، بیانگر مهارت بالای هنری و تأثیر سنت‌های هنری مدیترانه‌ای در بریتانیای رومی است.
۷. غول‌های باستانی اسکاتلند: تالارهای چوبی کهن‌تر از استون‌هنج
در زیر زمین بازی مدرسه‌ای در شهری از اسکاتلند، باستان‌شناسان بقایای یک تالار نوسنگی و سازه‌ای همراه با آن را کشف کردند که قدمتی در حدود ۶۰۰۰ سال دارند. این تالار چوبی بیش از هزار سال پیش از ساخت استون‌هنج بنا شده و بزرگ‌ترین نمونه‌ای است که تاکنون در اسکاتلند یافت شده است. محل کاوش شامل گودال‌های آیینی و انبوهی از سلاح‌های عصر برنز، از جمله سرنیزه‌ای سلتیک با تزئینات طلایی بود. سایر اشیای کشف‌شده که از منطقه هایلندز و جزیره آرن آمده‌اند، نشان از سازمان‌یافتگی اجتماعی گسترده و فعالیت‌های آیینی در بریتانیای پیشاتاریخی دارند.
۸. کپسول زمانی غرق‌شده در لاشه‌ی یک کشتی رومی
در سواحل استان آنتالیای ترکیه، باستان‌شناسان غواص موفق به کشف لاشه‌ی نسبتاً سالم یک کشتی رومی شدند. این کشتی در عمق حدود ۴۵ متری زیر سطح دریای مدیترانه مدفون بوده است. درون این کشتی، صدها آمفورای مُهر و موم‌شده یافت شد که تقریباً به مدت ۲۰۰۰ سال به‌خوبی حفظ شده بودند. احتمالاً این ظروف برای حمل کالاهایی مانند شراب، روغن زیتون و ظروف غذاخوری استفاده می‌شده است. این کشتی که به‌طور غیررسمی “لاشه‌ی سرامیکی” نام گرفته، اطلاعات ارزشمندی درباره‌ی تجارت دریایی در دوران باستان ارائه می‌دهد.
در ایران هم اگر محوطه‌های باستانی از گزند غارتگران ، یا بهتر بگوییم دزدان تاریخ و فرهنگ ایران زمین و گنج یابان در امان بمانند، و به علم باستان شناسی بهای بیشتری داده شود و با برنامه ریزی صحیح ، حفاری های علمی گسترده ای صورت پذیرد. قطعا نام ایران به عنوان کشوری صاحب تمدن کهن و پیشینه غنی سر تیتر اخبار دنیا خواهد شد .محوطه‌های باستانی سالم و دست‌نخورده، همچون آرشیوهای زنده‌ای از گذشته‌اند که امکان بازسازی دقیق زندگی، باورها، فنون، روابط اجتماعی، معماری، اقتصاد، و حتی پزشکی و آرایش در دوران باستان را برای پژوهشگران فراهم می‌کنند. حفاظت از این محوطه‌ها، به باستان شناسان اجازه می‌دهد تا از طریق ابزارهایی همچون کاوش‌های علمی، تحلیل مواد، و بررسی ساختارها و اشیاء، به درک عمیق‌تری از تمدن‌های گذشته برسند. همچنین این یافته‌ها الهام‌بخش هویت فرهنگی مردم، زمینه‌ساز آموزش تاریخی نسل‌های آینده، و بستری برای گردشگری پایدار و شکوفایی اقتصادی است.
نظرات کاربران